Weblog van een cultuurtheoloog
Afgelopen week reed ik in Hilversum, richting Mediapark, toen mijn motor ineens heel erg moe werd. Ik heb hem toen maar even op zijn rechterzijde te ruste gelegd. Sommige mensen menen dat de openbare weg daar geen geschikte plaats voor is, maar ik dacht daar anders over, mede doordat mijn remreflex de oorzaak was van de onzachte aanraking met het Hilversumse asfalt.
Iedereen kent het geurtje wel. Als het midden in de zomer heeft geregend na een lange periode van droogte. Diep adem halen. Je ruikt de natte wereld: zoet, fris en vol belofte voor een mooie zomer. Ik snuffel altijd even, maar ik wist niet dat er een wetenschappelijke naam voor was. Gisteren las ik het online: petrichor. Het komt van ‘petra’, dat rots betekent. En van ‘ichor’, het legendarische spul dat de Griekse goden in hun aderen hadden stromen.
Uw nederige columnist heeft afgelopen vrijdag na veel bloed, zweet en tranen zijn motorrijbewijs gehaald. Wachtend op de komst van zijn nieuwe rijbewijs – vijf werkdagen! – ligt hij besmeurd met olie onder zijn schuurijzer. Welk een mannenleven openbaart zich. De geur van uitlaatgassen, de smaak van remvloeistof, het klotsende geluid van de bezine in de tank. Nou ja, dat dus. En ja, dat is een midlifecrisis. En nee, ik schaam me er niet voor. En ja, het is allemaal heel primair en primitief.
Gisteren zou Wim Sonneveld zijn honderdste verjaardag hebben gevierd. In 1974, op 56-jarige leeftijd overleed hij al, aan een tweede hartaanval. Hij behoort tot de Grote Drie van het Nederlands Cabaret, samen met Toon Hermans en Wim Kan. Hoewel ik van een beduidend latere jaargang ben, de wereld werd in 1978 pas verblijd met mijn aanwezigheid, ken ik het werk van deze oude knarren goed.
De pil is uit. En met condooms rondlopen is not cool. Dit valt zo ongeveer op te maken uit het jongste onderzoek van het kenniscentrum Rutgers. Meiden kiezen steeds vaker voor andere vormen van anticonceptie, zoals spiraaltje of prikpil. Of ze kiezen ervoor om überhaupt geen voorzorgsmaatregelen te nemen. Condoom op zak lijkt de verantwoordelijkheid van de (jonge)man: de helft heeft altijd een comdoom op zak, tegen een kwart van de meisjes. Tegelijkertijd vindt meer dan de helft van de meiden het niet echt cool als een vent altijd een condoom op zak heeft: die is op seks uit.
Het land bestuurt zichzelf. Regering of geen regering. Nu onze Jessias voor de tweede maal zijn poot stijf hield bij het onderwerp migratie, is de formatie voor de zoveelste keer mislukt. Ik kan er niet van wakker liggen. Omdat ik ze begrijp. Omdat ik er niets van merk.
‘Kom je het journaal kijken?’ vroeg mijn lief. Normaal gesproken wel. Acht uur, vaste prik. Ik hou van gewoontes en rituelen die de tijd in overzichtelijke stukken knippen. Maar deze avond niet. ‘Nee, lieverd. Vandaag kijk ik even niet mee.’ Ik kruip achter mijn pc en start een videogame. Even weg van de wereld. Even weg van het geweld. En de waanzin. En het verdriet. Ik kan het niet dragen.
Ik keek deze week naar de rituele dans op het Binnenhof rond de mislukte formatie. En ik verlangde naar de koning, een raar gevoel voor een republikein als ik. Toen ik Rutte, Buma, Pechtold en Segers zag otteren om elkaar meer of minder subtiel de schuld te geven, moest ik aan Magic the Gathering denken. Dat moet ik natuurlijk even uitleggen.
De film Forrest Gump heeft veel indruk op mij gemaakt. Vol met wijze levenslessen. ‘Het leven is een doos met chocolaatjes: je weet nooit welke smaak je krijgt.’ En: ‘Als je het niet meer weet, dan ren je, zo hard als je kunt’.
En dat doet de mentaal achtergebleven titelheld dan ook. Hij rent en rent en rent, tot zijn baard aan zijn navel reikt en hij een grote groep volgelingen heeft verzameld. Een van de volgelingen stapt in een hoopje stront. Forrest Gump reageert met de iconische zin: ‘Shit happens’.
Gisteren vierde koningin Máxima haar 46ste verjaardag. Als er iemand is die de cynische republikein in mij kan laten wegsmelten is het Máxima wel. Ze is de redder van de Nederlandse monarchie, en wel om een heleboel redenen.
‘De God die dit universum schiep, is duidelijk een gek, een absolute maniak en een totale egoïst.’ Deze verbale oprisping komt niet van een reaguurder op GeenStijl.nl – daarvoor zitten er te veel moeilijke woorden in – maar van de bekende acteur Stephen Fry. In de televisieshow The Meaning of Life (2015) kreeg Fry de vraag wat hij tegen God zou zeggen.
4mei. De dag dat Nederland twee minuten stil staat bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog: Joden, verzetsmensen en geallieerde soldaten. Het emotionele gewicht van 4 mei is groot. Het is een van de laatste collectieve ‘feestdagen’ die ons als natie bindt. Er zijn toespraken, kransleggingen, het luiden van de doodsklok, massa’s mensen op de been, het Wilhelmus weerklinkt. Stilte. Rituelen. Gewijde teksten.
Afgelopen woensdag reisde ik met de trein vanuit Groningen naar Den Bosch. Daar was een driedaags congres over migratie, vluchtelingen en vreemdelingen, en of God daar nu wel of niet iets mee van doen had. Ik was er draaierig van.
Het is deze week vijftig jaar geleden dat The Beatles het legendarische album Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band uitbrachten. In 1967 – mijn ouders kenden elkaar toen nog niet eens – vormde het album een van de hoogtepunten van de hippy-beweging met hun Peace, Love & Harmony. 1967, het jaar van de Summer of Love, van rotsvast geloof in een betere wereld.
Mijn zoon moest laatst bij de schoolverpleegkundige komen. Gelukkig vertelde hij ons dat uit zichzelf. En dat was niet vanzelfsprekend, aangezien de brief niet alleen aan hem persoonlijk was gericht, maar tevens de zin ‘je hoeft dit niet aan je ouders te vertellen’ bevatte.
Afgelopen week was ik op station Amsterdam Muiderpoort. Een avondje met een handvol katholieke intellectuelen over dadaïstische poëzie was prettig verzopen in liters wijn en kilo’s shag. Ik zat vermoeid en oververhit op mijn trein te wachten, toen zij voorbij liep. Sloffend op afgetrapte gympen, haar dreadlocks in een muts vol met gaten.
Zeldaïen. Ik deed het eigenlijk nooit meer. Zeldaïen. Het woord roept warme herinneringen op van jochie dat met rood gloeiende wangen de magische som van 245 gulden op de toonbank van de Bart Smit legde. Mijn eerste spelcomputer was een feit: de NES 8 bit.
U kent die reclame wel van Red Bull. De een of andere sullige vent ziet het leven niet meer zitten – onder de plak bij moeder de vrouw, geterroriseerd door de baas of getreiterd door leeftijdsgenoten. De arme donder neemt wat van het drankje. En voila, hij krijgt vleugels. Red Bull gives you wings. Geconfronteerd met problemen, ren je zo hard mogelijk weg. Zo lossen wij mannen onze problemen op.
Zo, heeft u ook zo genoten van het Feest van de Democratie? Ik wel. Met chips en cola hebben mijn lief en ik de hele avond voor de televisie gebivakkeerd. Niets zo leuk als verkiezingsavond. Bovendien zorgde het technische geklungel van de NOS met hun fancy hightech voor de broodnodige vrolijke noot in het geheel.
Dit is de laatste column. Niet van uw columnist, wees gerust. Maar wel de laatste column in de Oude Wereld. De Oude Wereld was overzichtelijk. De Oude Wereld was als de jas van opa: een beetje smoezelig, maar iedereen past erin. Teflon Rutte en Grijnsbeer Samson stonden vier jaar zij aan zij om de Oude Wereld te redden van de ondergang. We overleefden bedelende Grieken, vluchtende Syriërs, schuddende Groningers, graaiende VVD’ers en zelfs een paar Zwarte Pieten. En wat waren het vier mooie jaren.
