Hemel & hel

Frank G. Bosman (red.), Hemel en hel. Beelden van het hiernamaals in het westers christendom, Berne: Heeswijk (2012), 208 pagina’s, isbn 978-90-8972-045-0, prijs € 22,50.

(Uit het voorwoord:) Wat gebeurt er als we sterven? Houdt alles op te bestaan of moeten we ons melden voor een hemels gericht? Worden onze tekorten ons aangerekend of gaat iedereen sowieso naar de hemel? En die hemel en hel, hoe zien die er eigenlijk uit? Wolken, engelen en harpjes tegenover zwavel, vuur en duiveltjes, zoals een klassiek beeld ons voorhoudt? Of worden we geconfronteerd met het goede (en het kwade) dat we voor andere mensen hebben betekend?

Niemand weet echter hoe het er na het graf uitziet. En om het onzienbare en het ontzegbare toch zichtbaar en bespreekbaar te maken, neemt de zoekende mens zijn toevlucht tot metaforen en beelden. De beeld- en symbooltaal van onze westerse cultuur wordt grotendeels (doch niet exclusief) bepaald door het christelijke verhaal met zijn ideeën rond hemel, hel, vagevuur, oordeel, genade en rechtvaardigheid. Talloze kunstenaars (schilders, schrijvers, dichters, componisten en filmmakers) hebben zich gedurende twee millennia laten inspireren door de christelijke traditie en hun eigen antwoord geformuleerd op de steeds terugkerende vraag: wat wordt er van ons als we sterven? Denk aan Dante en zijn Goddelijke Komedie of aan Michelangelo met zijn beroemde Laatste Oordeel, maar ook – dichter bij huis – aan Nederlandse auteurs als Simon Vestdijk en Harry Mulisch. Allen gunnen ze ons een blik in hun hoofd en in hun fantasie: vaak wervelend en prikkelend, maar soms ook ongemakkelijk en confronterend.

Recensies

• ‘Het boek geeft goed weer dat beelden bepalend zijn voor onze gedachten over hemel en hel. Beelden worden gevormd en werken vormend. En die beelden zijn sterk en gaan lang mee. Vandaar misschien wel de voorzichtigheid om er aan toe te geven. Ze doen zoveel meer dan woorden.’ (Nederlands Dagblad, 07-09-12)
• ‘…werkelijk prachtig uitgegeven en geïllustreerd (…) een fraai boek’ (Marcel Sarot, Nederlands Theologisch Tijdschrift 66.3, p. 248-249)
• ‘Bosmans bundel geeft een veelzijdig beeld van hoe er vandaag de dag onder katholieke theologen over het hiernamaals wordt gedacht: goed gedocumenteerd, met voldoende historische relativering, maar wel degelijk serieus. (…) Zo’n cultuurtheologische doorsteek is hoe dan ook verfrissend.’ (Marijke Laurense, Trouw)
• ‘Het hiernamaals verandert van een abstract denkbeeld in een plek waar pa en moe eindelijk herenigd ontbijtkoek eten, zo blijkt uit een rouwadvertentie in Trouw: “Onze ‘moeders’ is bij haar Heer en onze Pa. Voortaan weer samen om zes uur ‘s morgens aan de koffiee met een plak ontbijtkoek.”‘ (Volzin, 27-04-12)
• ‘…fantastisch boek (…) schitterende artikelen (…) mooi geïllustreerd (…) heel mooi vormgegeven…’ (Rolf Deen, Kruispunt Radio, RKK, 28-04-12)
• ‘Het boek pakt je, het verdiept en het stelt vragen aan je eigen beelden van hemel en hel. In de inleiding brengt eindredacteur en cultuurtheoloog par excellence Frank Bosman weer waarom die uitingen zo talrijk en gevarieerd zijn.’ (Katholiek.nl, 21-04-12)

Inhoudsopgave

• Geen oog heeft gezien, geen oor heeft gehoord – Frank G. Bosman, inleiding
• Het hemelse Jeruzalem – Bert Jan Lietaert Peerbolte, de Openbaring van Johannes
• Het verrezen lichaam – Martijn Schrama o.s.a., Augustinus’ De Civitate Dei
• Leven en dood, licht en duisternis – Wiel Logister, Dante’s Divina Commedia
• De dag des oordeels – Martin J.M. Hoondert, het Dies irae
• De nederdaling ter helle – Herwi Rikhof, de schetsen van Albrecht Dürer
• Het Laatste Oordeel – Herwi Rikhof, Michaelangelo’s meesterwerk
• Het laatste oordeel – Panc Beentjes, Simon Vestdijks De kellner en de levenden
• Strijd tussen hemel en hel – Frank G. Bosman, de film No News From God|

Bestel bij BOL.com of bij uw lokale boekverkoper.