Rome maakt zich dit weekend op voor de heiligverklaring van de pausen Johannes XXIII en Johannes Paulus II. In de tussentijd lijken de (inter)nationale media bezig met de voorbereiding van nog een pauselijke heiligverklaring: die van Franciscus. Iedereen is helemaal weg van hem, van zijn stijl, zijn charisma en zijn eenvoud. Hij lijkt van teflon. Niets blijft aan Franciscus kleven: noch zijn door sommige als laks gedefinieerde houding tegen de Argentijnse junta, noch het seksueel misbruik, noch de schandalen rond de Vaticaanse bank. Er zijn ook critici, zoals Neerlands bekendste mediapriester Antoine Bodar, die pruttelen over de losse stijl van Franciscus, maar eigenlijk hoor je die nauwelijks. Toen Johannes Paulus II overleed, scandeerde het volk ‘sanctus subito’, ‘heilig, en wel nu!’ Wat betreft deze paus, hoeven we daarvoor nauwelijks te wachten tot zijn dood.
Heel veel boeken
Er zijn al talloze boeken over Franciscus aka de Argentijn Bergoglio geschreven, waaronder een groot aantal bundels van oudere interviews. Veel oude koek die voor de gelegenheid wordt opgepiept. Kan een boek in zo’n verzadigde markt nog iets toevoegen? Moeilijk wellicht, maar niet onmogelijk. Zo bewijst Trouw-journalist en belijdend rooms-katholiek Monic Slingerland met haar boek Paus Franciscus. Het eerste jaar. Ze heeft haar boek de spannende en intrigerende ondertitel ‘revolutie van tederheid’ meegegeven.
Theologie van de omhelzing
Volgens Slingerland heeft Franciscus een soort ‘theologie van de omhelzing’ ontwikkeld. ‘De aanraking, de hartelijke omhelzing, is een moment waarop het geloof ontstaat en beleefd wordt, vooral als het gaat om het omhelzen van iemand die zich uitgestoten voelt omdat hij arm is, of ziek, of mismaakt, of op een andere manier tot kansloos bestempeld.’ Deze karakterisering van Franciscus ontleent zij aan een zin uit diens apostolische exhortatie Evangelii Gaudium waarin hij zegt: ‘Door mens te worden heeft de Zoon van God ons uitgenodigd tot de revolutie van de tederheid.’
Helder
Slingerlands boek is helder opgebouwd. Van maart tot december 2013 volgt zij Franciscus op zijn maiden year door het pauselijk bestaan. Daarbij geeft ze als een volleerd kroniekschrijver een inzicht in de pauselijke agenda. ‘8 mei. Franciscus houdt een toespraakje van een kwartier [voor de leiders van vrouwelijke ordes en congregaties] waarin hij schetst hoe zij in vruchtbare kuisheid moeten leven, als moeders, niet als oude vrijsters’. Wie de paus een beetje heeft bijgehouden het afgelopen jaar (en wie heeft dat niet), moet herhaaldelijk grinniken bij het ophalen van al die momenten waarop Franciscus weer eens iets opmerkelijks zei. En dat zijn er een heleboel.
Twitterende paus
In elk hoofdstuk geeft Slingerland achtergrondinformatie, over Argentinië, over de Junta, over de Jezuïeten, over de verhoudingen in de Romeinse curie, enzovoorts. Bovendien laat ze bij elk hoofdstuk uitgebreid de paus zelf aan het woord. Ze geeft grotere uittreksels uit toespraken en documenten, zodat je een goed beeld krijgt van hoe Franciscus in elkaar zit. De toevoeging van tweets van @pontifex zijn ook een goede inval. Hoewel Benedictus XVI met twitteren is begonnen, lijkt Bergoglio ook echt te snappen hoe een sociaal medium werkt. Aan het eind van elk hoofdstuk geeft Slingerland haar bronnen weer, waardoor het geheel een degelijke, bijna populair-wetenschappelijke indruk maakt. Daardoor mist het boek de onverdraaglijke lichtheid die andere pauselijke chroniqueurs nogal eens kenmerken.
Wat mij betreft is Revolutie van de tederheid op dit moment het beste pausboek dat in het Nederlands te verkrijgen is.
Monic Slingerland, Paus Franciscus, het eerste jaar. Revolutie van tederheid, Adveniat (2014), 978 94 9104 297 3, € 19,50.
Bron: Katholiek.nl
Frank G. Bosman 